Ondanks mijn kortstondige vakantie van een week kreeg ik ook vorige week het verzoek om te reageren op de Eurostat-statistieken dat België als een van de slechtste leerlingen in Europa gerangschikt staat. Nu is het gemakkelijk om de politiek als schuldige aan te wijzen en voor een deel is dit ook zo, maar de waarheid is zoals steeds genuanceerder.
Het feit dat we in de start van Europa bengelen (vierde van onder te beginnen op 27 landen) heeft als mededeling weinig waarde daar onze geografie nu eenmaal niet voordelig is voor veel historische duurzame productie. Hetzelfde geldt trouwens voor een deel ook voor Nederland waar de bevolkingsdichtheid hoog is en je dus direct de beschikbare oppervlakte beperkt ziet of de visuele hinder direct groter wordt. Wat dat betreft is België nog slechter bedeeld als Nederland gezien we minder dan 50 kilometer kustlijn hebben.
Een ander fenomeen dat niet uniek is aan België, maar wel meer aanwezig is dan in andere landen is het NIMBY-syndroom gezien ons zeer individueel karakter. Het groot percentage eigendommen in België is hier een logische reden voor daar mensen bang zijn dat hun eigendom in waarde vermindert als er een duurzame productiebron in hun buurt wordt opgestart. Iedereen wil duurzaam zijn, maar niet de effecten hebben.
De overheid, of moet ik zeggen de vier overheden, in België hebben ook hun effect gehad gezien ze gekozen hebben om allemaal een ander beleid te voeren in plaats van in zo'n klein landje schaalvoordelen proberen te behouden. Vooral de laatste twee tot drie jaar is het duurzaam beleid een soort brandjes blussen geworden waar de ene minister na de andere schande spreekt van de kostprijs van de duurzame productie. Wrang als je beseft dat het dezelfde politici zijn die dit beleid hadden goedgekeurd.
Sommige partijen maken zelfs hun partijprogramma rond energie en zeggen publiekelijk dat de energieprijs niet mag stijgen! En dit op een moment dat energie veel te goedkoop is en de enige reden waarom hij zo duur verkocht wordt taksen en heffingen zijn.
Terugkomend op onze duurzame rangschikking denk ik dat we in eerste instantie naar onszelf dienen te kijken als hoofdoorzaak, ten tweede de beperkte geografische mogelijkheden en slechts in de derde plaats de beleidsmakers. Wat betekent dit voor 2020 en onze doelstelling van 13 % duurzame energieproductie?
Gezien 2013 al op de helft zit en wij ergens rond de 4 tot 4,5% zitten wordt het behalen van de huidige doelstelling een zeer moeilijke, zo niet, onmogelijke zaak. Tien jaar heeft het zowat geduurd om het huidige percentage te behalen. En toch zijn er een aantal mooie projecten zoals de windmolenparken op zee waar vele landen zoals Nederland nog iets van kunnen leren. Zelfs een verdubbeling van het huidig percentage wordt een huzarenstukje, maar is nog wel mogelijk. Dit is wel gerekend zonder grootschalige biomassaverbranding waarvan men toch de beperking dient te beseffen.
De enige plaats die mogelijk lijkt voor bijvoorbeeld nog een 200 MW houtverbranding/biomassacentrale lijkt toch de haven van Antwerpen te zijn, maar voor dit soort centrales zijn alleen de giganten groot genoeg (lees Eon, Suez, RWE, etc). Gezien de Vlaamse regering met haar nieuw decreet vanaf 1 januari dit jaar eigenlijk duurzame ontwikkeling zeer moeilijk heeft gemaakt en er niks meer te verwachten is voor de verkiezingen betekent dit ongeveer een stilstand in projectontwikkeling op bijvoorbeeld het vlak van biomassacentrales van minstens drie jaar. Dan zijn we dus al vlot in 2017 alvorens we mogelijks nieuwe projecten in Vlaanderen in de steigers zullen zien.
Het echte probleem zit ook dat alle individuele landen in Europa eigenlijk de duurzame doelstelling van 20/20/20 hebben losgelaten met als sprekend voorbeeld het wegstemmen van een beperking van CO2-emissierechten enkele weken geleden. Het klimaat is een probleem voor de volgende generatie. Zelfs commissaris Oettinger gaf toe dat men voor 2030 gaat proberen met echt haalbare doelstellingen te werken en niet met marketingslogans zoals met de 20/20/20 - doelstellingen.
Dat landen zoals Duitsland en Spanje op dit ogenblik meer dan 20 % bruinkool/steenkool gebruiken om elektriciteit op te wekken vergeleken met nog geen twee jaar geleden is een ander bewijs dat Europa (lees zijn belangrijkste lidstaten) niet meer menens is met het klimaat en ze vooral bezorgd zijn dat de VS met zijn goedkope schaliegasvondsten of China met zijn goedkope productieapparaat economisch onoverbrugbaar voordeel gaat halen.