Ieder jaar neem ik deel aan het congres EPG(European Power Generation) waar een aantal producenten uit Europa aan deelnemen. Zoals altijd zijn er tendensen of nieuwe buzz woorden te ontdekken. Voor het eerst merkte men wel dat de twijfel is aan het omslaan in depressie bij de traditionele grote spelers die samen voor meer dan 500 miljard euro afschrijvingen hebben moeten verwerken in een heel korte tijd. Terecht werd de vergelijking gemaakt met de bancaire crisis die we eind 2008 en 2009 te verwerken hebben gekregen.

Men klaagde dat dit feit te weinig gekend of gehoord wordt, maar daar haakte ik af want dat ligt dan hoofdzakelijk bij henzelf. De zogenaamde halve liberalisering heeft het vrije marktmodel vanaf het begin ondergraven, alleen zijn het dezelfde oud-monopolisten die daar toen vrolijk aan hebben meegewerkt. Dit historisch gegeven plus het feit dat deze oud-molochen elkaar ook direct als concurrenten zijn gaan beschouwen, en het wantrouwen tegenover elkaar daardoor te groot werd, heeft mee de perfecte storm gegeven.

Tot op vandaag snappen de grote energiebedrijven niet dat wat vroeger werkte qua communicatie en lobby, nu niet meer werkt. De zachte achterkamerpolitiek werkt niet meer als je sector water maakt en dreigt te zinken. Op zo'n moment is het een beetje als oorlog (men is in oorlog met zichzelf, de marktwerking, de politiek en zelfs de klant die het product niet naar waarde inschat) voeren en moet men meerdere opties durven overwegen om gehoord te worden (lees: overwinningen die de lange termijn ontwikkeling kunnen garanderen).

De sector is te braaf geworden en zelfs een brief van de zogenaamde vijftig top CEO's wordt eerder lacherig weggewuifd als 'eigen schuld dikke bult'. Wil je echt gehoord worden dan heb je een brede basis nodig die achter je staat en die zie ik niet, u wel? Het is enigszins jammer om te zien hoe zeer intelligente mensen (IQ) die decennia lang met succes in overleg zijn geweest met de machthebbers, nu doelloos rondzwemmen. Men snapt wellicht wel dat de emotie naar onze sector juist het tegenovergestelde is van wat we nodig hebben, of het nu onze klanten zijn of de politici: men vindt onze sector een noodzakelijk kwaad net zoals belastingen.

Zelfs water en voedsel hebben een oneindig veel positievere beoordeling dan onze sector en natuurlijk hebben politici soms onze sector misbruikt voor hun eigen doeleinden. Of het nu socialisten waren die van energie hun stokpaardje maakten (in België) naar aanloop van verkiezingen, of regeringen die jarenlang ongestraft enorme sommen uit de sector gehaald hebben (de nucleaire taks bijvoorbeeld): men heeft onze sector gebruikt. Nu mag dit nog hebben meegespeeld in de negatieve spiraal waar onze sector in zich bevindt, er moet ook in eigen boezem gekeken worden en vooral in oplossingen gedacht worden.

Eén van de buzz woorden was decentralized capacity payments die ervoor moeten zorgen dat wat er ook gebeurt, er een vergoeding staat tegenover de beschikbaarheid van elektriciteitsproductie. Men gaat er al heel snel van uit dat dit een feit is omdat een aantal landen er al vrolijk mee begonnen zijn en soms zelfs al met de zegen van Europa. Zonder het systeem in al zijn detail uit te leggen - want de indruk bestond dat alle details nog niet zijn doorgesproken en vooral er ontbreekt een Europees systeem - maakte ik toch de opmerking dat men niet direct het vrije marktmodel overboord moet gooien. Dit gaat trouwens niet lukken als men niet geruggensteund wordt door een brede basis zijnde de politiek, zijn kiezers of de industrie bijvoorbeeld.

Eén ding is zeker: dat de sector zijn eigen bestaan (lees: business-model) openlijk in vraag stelt en sommigen zelfs al zover gaan door publiekelijk te zeggen dat het huidige business- model dood is. Nu, jezelf dood verklaren betekent ook dat de voormalige monopolisten het niet meer weten en dus normaal gezien in de toekomst een veel beperktere rol zullen gaan spelen waar andere nieuwe spelers wellicht wel met oplossingen komen. Het bevestigt wel dat zonder langetermijnstrategie voor energie in de samenleving wij onszelf onnodig in de problemen gaan brengen.

Ondertussen kwam België deze week ook in het buitenland in het nieuws met het lumineuze idee om de kerstverlichting af te schakelen. Nu zullen al heel veel kleine beetjes wel helpen, maar wellicht kan men toch beter de verantwoordelijke laten communiceren over het feit of ons netwerk in evenwicht is en tot nader order is dat Elia, de Belgische hoogspanning netwerkbeheerder (in overleg met minister en regelgever). Zelfs kleine leveranciers beginnen nu marketingmogelijkheden te zien in de huidige hype door marktonderzoeken bij hun klanten te doen en deze dan bekend te maken als wetenschappelijk onderbouwd. De enquáªte van Lampiris bewees wel dat de bevolking, of toch een deel ervan, valt te mobiliseren, maar de aangekondigde resultaten moeten toch met een serieuze korrel zout genomen worden. Vanuit marketingoogpunt 100 % geslaagd voor het bewuste bedrijf, maar ons land stond weer breed in de buitenlandse media en ons imago gaat aan diggelen.

Lima

Vanaf deze week is het weer verzamelen geblazen voor de klimaatgoeroes in Lima waar meer dan 190 landen, met waarschijnlijk tussen de 12.000 á  15.000 deelnemers, gaan werken aan de voorbereiding van een groot klimaatakkoord volgend jaar in Parijs. Het blijft een bizar gegeven dat men zovelen in Lima nodig heeft, maar wellicht is het aantal belangrijk om druk te blijven uitoefenen op enkelen die echt de macht hebben. Het is zoals een belangrijke voetbalwedstrijd wellicht waar de supporters in grote aantallen toch voor druk zorgen om goed te presteren gezien men onder het alziend oog acteert.

Neemt niet weg dat deze voorbereiding noodzakelijk is om iets van een akkoord te kunnen krijgen in Parijs dat werkelijk de opwarming tot twee graden (of minder) beperkt. Moeder Aarde zal toekijken en haar leger (het klimaat) onverbiddelijk inzetten wanneer wij geen orde op zaken stellen. Op de evolutieschaal en tijdschaal is de mensheid voor onze planeet niet meer dan een stipje en moet het meeste van onze tijd en toekomst dus nog geschreven worden. Het klimaat als leger voor Moeder Aarde kijkt naar ons en heeft geen enkel probleem om ons achter te laten.