Toeval of niet maar terwijl in België de wet op de kernuitstap van 2003 weer op de politieke agenda staat begint ook in Nederland hierover een politiek debat.

Opvallend is vooral dat in Nederland de optie om kernenergie deel te laten blijven uitmaken van de energiemix terug bespreekbaar is geworden terwijl in België het vandaag ondenkbaar is om naar mij te denken aan nieuwe nucleaire productie.

Nochtans zeggen neutrale instanties zoals het IPCC heel duidelijk dat zonder kernenergie in de energiemix het niet mogelijk zal zijn om CO2 neutraal te zijn in de wereld tegen 2050. Nu kan men best wel enige kanttekening zetten bij deze stelling daar deze uitgaat van de bestaande situatie en de bestaande beschikbare technologie.

Dat China en India tot op vandaag nog steeds nieuwe kolencentrales in gebruik nemen zal dit argument wellicht ook extra voeden.  Nu is het debat anders te voeren per land maar kan men wel stellen dat vooral landen met weinig eigen natuurlijke rijkdommen of plaatsgebrek vaak overwegen om kernenergie in de mix op te blijven nemen.

Voor België had men in 2003 na de beslissing om alle kerncentrales voor 2025 uit te faseren al werk moeten maken van het ontwerp van een nieuwe productie elektriciteitsmix.  Dat België nummer twee in de wereld is na Frankrijk wat betreft het aandeel kernenergie in onze elektriciteitsproductie maakt de beslissing van 2003 des te opvallender ook al was toen ongetwijfeld het motto “2025 is toch nog ver weg”.

Na 17 jaar status quo van vooral het ontbreken van beleid wat op zich ook logisch is als je geen visie hebt waar je naar toe wilt breekt het angstzweet uit daar de onzekerheid van tekorten elektriciteit geen optie kan zijn voor een zwaar geïndustrialiseerde regio als België met op kop de Antwerpse haven.

En toch dient men vast te houden aan de wet omdat de markt zekerheid verdiend zodat men zich kan voorbereiden.  Wel zou men er net zoals in Nederland voor kunnen kiezen om 1 kerncentrale open te houden om zo de kennis niet helemaal verloren te laten gaan.  Dit wel in publieke handen gezien men de optie dient open te houden om jaren later te kunnen kiezen voor nieuwe typen centrales. 

Vandaag hebben zon en vooral wind een primaire plaats ingenomen in onze energiemix en gaan ze nog sterk groeien, een zekerheid blijft echter ook dat we niet alle vraag en bevoorradingszekerheid gaan kunnen oplossen met deze technologieën.  Dat Europa terecht kritisch is over het voornemen om eventuele nieuwe(en bestaande) gascentrales subsidie te gaan geven om toch maar voldoende reservecapaciteit te hebben helpt de zaak ook niet vooruit.

In België hebben de regeringen vanaf 2003 tot op vandaag het volledig nagelaten om deze kernuitstap voor te bereiden en zal het nu echt haastwerk worden. 

In Nederland ondertussen denkt men er zelfs over na om voor de enige kerncentrale van Borssele en nog langere levensduur te overwegen na 2033.  Op dat moment is de centrale al 60 jaar werkzaam ook al dient de waarheid te zeggen dat investeringen nodig waren en zullen zijn voor een verlenging.  De vraag voor een nieuwe studie om te kijken of het mogelijk is om nieuwe kerncentrales te bouwen lijkt me redelijk overbodig nu gezien de ervaringen de laatste tien jaar in Finland, Frankrijk en Engeland.

De bouw van de type 3 kernreactoren zijn zeer uitdagend gebleken om maar niet te zeggen peperdure opties met vertragingen van meer dan tien jaar.  Nu had men hier ook beter op voorhand gezegd dat nieuwe type centrales bouwen altijd moeilijk is en dat toekomstige nieuwbouw wel gaan profiteren van de ervaring van deze eerste type 3 kerncentrales.

Gezien de enorme maatschappelijke kost voor de bouw en de onverzekerbaarheid van de technologie bij calamiteiten moet men er wel voor waken dat alleen de samenleving eigenaar kan zijn van dergelijke centrales.

Opvallend blijft toch dat Europa wel heeft toegestaan dat de nieuwe kernreactoren in Hickley Point 35 jaar lang subsidie krijgt en dat men anderzijds moeilijk doet over de subsidie van nieuwe gascentrales in België of groene waterstof in Nederland.  Wellicht heeft het ook te maken met onze centrale ligging of zijn we te braaf want ik zie Europa nog niet direct een vuist maken tegen Engeland of Frankrijk.

Wellicht had dit wel voorkomen geweest kunnen zijn als België een duidelijke visie zou hebben op zijn toekomstige energiemix want ieder subsidiesysteem zou een reden moeten hebben en vooral niet al teveel marktverstorend.  Uiteindelijk blijft de marktprijs de beste methode om te werken alleen moet men dan een vloerprijs gaan introduceren om enige houvast te hebben.

De vriendenprijs die de grootverbruikers(lees top 10) nu krijgen om hun elektriciteitsbehoefte te dekken zorgt ervoor dat deze bedrijven dwars blijven leggen om te verduurzamen.  Lang heeft men geroepen dat men dient te concurreren op wereldschaal en op zich is dat juist, alleen gaat men nu pas over tot het creëren van een gelijk speelveld door producten van buiten Europa te gaan voorzien van een CO2 belasting als de landen waar het product of dienst vandaan komt niet voldoen aan dezelfde eisen als onze eigen bedrijven.

De nieuwe regering in België staat voor een enorme spagaat door enerzijds terecht vast te houden aan de kernuitstap zonder echt alternatieven te hebben tegen 2025.  In het verleden heb ik voldoende voorstellen gedaan om de uitstap beter voor te bereiden en dit met een gevulde portemonnee maar wou men niet luisteren.  Nu vele honderden miljoenen Euro’s gaan uitgeven om oude kerncentrales gedeeltelijk te renoveren is weggegooid geld of men moet ervoor zorgen dat daarna de winsten ook terugkomen bij de Belgische staat in een speciaal fonds waar men deze gelden op blokkeert om zo later geld te hebben voor een nieuwe energiemix.

Wordt zeker vervolgd.