Dat de uitstap uit de kernenergie in België geen gelopen race is kan niet echt verbazen en is ergens ook wel te begrijpen. Na Frankrijk is België nummer twee in de wereld wat het belang betreft van kernenergie in onze elektriciteitsproductie. De ambitie om volledig te stoppen met het produceren van elektriciteit komende uit kerncentrales te stappen blijft staan en dat is op zich correct daar dit reeds 18 jaar door de regering Verhofstadt I werd beslist (wet op de kernuitstap van 2003).
Zowat alle politieke partijen hebben sindsdien op enig moment langere of kortere tijd deel uitgemaakt van een federale regering en daarmee collectief gefaald op het punt van het voorbereiden van een écht alternatief. De hete kastanjes werden nooit uit het vuur gehaald en nu mag de huidige minister van energie de zwarte kolen rapen.
Ze doet dit met verve, maar ook zij begint aan deze strijd met loden schoenen. Gezien haar politieke kleur (Tinne van der Straeten is van de partij Groen) moet ze constant vloeken in de kerk met haar pleidooi om de bestaande kerncentrales in België te vervangen met nieuwe gascentrales. Het is een strijd die op voorhand politiek eigenlijk niet te winnen is, maar het siert haar dat ze naar het slagveld gaat om waarschijnlijk een heldendood te sterven ook al hoop ik dit niet.
De partijen die nu het hardst, vaak vanaf de zijlijn, roepen hebben zelf ook geen oplossing of beter alternatief dan te zeggen dat de kernuitstap een vergissing is. Eigenlijk wilt men het liefst verder doen wat men al 18 jaar aan het doen is en dat is vooral uitstellen of niet nadenken over echte oplossingen.
Nu we aan de vooravond staan van de kernuitstap blijft zowat de slechts mogelijke oplossing over: investeren in technieken van de 20ste eeuw op basis van fossiele brandstof. Natuurlijk is aardgas zowat de minst vervuilende van alle fossiele brandstoffen, maar het feit dat het de helft minder uitstoot dan bijvoorbeeld een kolencentrale houdt in dat we jaarlijks miljoenen tonnen extra CO2 de lucht in gaan stoten.
De ambitie om de toekomstige gascentrales zo weinig mogelijk uren te laten werken is vooral op hoop gebaseerd maar jammer genoeg niet onderbouwd met technische oplossingen. Er wordt melding gemaakt van bijvoorbeeld grootschalige batterij opslag als alternatief, alleen is dit vandaag de dag niet rendabel. Ben zelf naar een mogelijke grote batterij opstelling in combinatie met PV aan het rekenen, maar dit lijkt jammer genoeg nog niet zo evident daar er in tegenspraak met Europese spelregels (3de energiepakket) geen voorrang wordt gegeven aan dergelijke ondersteunende oplossingen.
Als je batterijen in het netwerk als deel(tje) van de oplossing wilt zien, dan is het niet logisch wanneer batterijen stroom van het net gaan nemen op momenten dat er teveel is door veel zon en wind. Dit leidt er immers toe dat de netwerkbeheerders gigantische extra kosten gaan aanrekenen zoals groene stroom certificaten. Dat is niet eens per sé hun wens, maar ook zij ontberen duidelijke richtlijnen van de regelgever gebaseerd op Europese regelgeving . Het wordt trouwens nog gekker, want als gevolg krijgt u thuis dezelfde stroom als voorheen geleverd alleen wordt er (opnieuw) een component groene stroom certificaten aangerekend. Leuke dubbeltelling maar groene stroom en de verduurzaming is er wel de dupe van!
Terugkomend op de gascentrales kan men niet anders stellen dat wanneer de bevoegde minister dit dossier in haar handen kreeg de voorliggende keuze er wederom is is tussen de pest of cholera. Zelfs haar eigen partij is dit voor een deel schuldig door in 2003 te hebben verzuimd na het nemen van een goede beslissing met de wet op de kernuitstap er niet bij uit te werken wat dan in de plaats zou komen. Natuurlijk kan men begrip hebben dat men toen aangaf en zei nog meer dan tijd genoeg te hebben mede in afwachting van nieuwe vormen van duurzame energieproductie. Dat zon en wind sindsdien het mooie weer zijn gaan uitmaken bewijst voor een deel deze stelling, alleen gaat deze vlieger helaas niet op. Men wist (ook toen al) dat zon en wind zeer grillig zijn in hun opwek en dat basislast oplossingen rand voorwaardelijk zijn.
Ook in zaken zoals energiebesparing had en kan men nog steeds veel meer doen maar is er tot op vandaag eigenlijk geen visie. Dan ga ik maar niet verder in op zaken zoals de introductie van warmtepompen want dat trieste verhaal heb ik al meerdere malen ruim voldoende belicht.
Dat zelfs de stijging van de kostprijs van CO2 uitstoot eindelijk omhoog begint te gaan en ons geen oplossing zal bieden moge ook duidelijk zijn. Ja, het zal kolencentrales uit de orde duwen maar de gevolgen daarvan voor bijvoorbeeld het gebruik van aardgas is dat verre van zeker. Hieronder treft u een tabel aan als voorbeeld over de huidige productie van grijze waterstof met aardgas en de impact van een stijging van de kostprijs van CO2 op de productieprijs van een kilogram grijze waterstof. Dit voorbeeld toont onmiskenbaar aan dat zelfs wanneer de CO2 prijs per ton (ETS) stijgt naar een slordige 200 Euro de impact gewoonweg te klein is om deze uit de energiemix te duwen. Nu kun je de productie van grijze waterstof een nicheproduct noemen, maar dat is hij zeker niet als je beseft dat ook bijvoorbeeld de staalsector waterstof als een mogelijk alternatief ziet voor steenkool.
Zonder rekening te houden met de "gratis rechten -EU-ETS" zouden de boetes voor CO2-uitstoot (50 EUR / ton) leiden tot een meerkost van 0,45 EUR / kg H2. Volgens prognoses zou de ETS prijs in 2030 tussen 80 en 100 EUR kunnen bedragen, d.w.z. een extra kost van 0,72 -0,9 EUR per KG