Dat we iedere week de beelden mogen zien van jongeren die over heel Europa hun toekomst claimen is zonder meer één van de hoogtepunten van dit jaar. De timing blijft goed gezien er verkiezingen zijn. Tot nu toe is er nog geen deuk gemaakt in het pantser van politiek Den Haag of Brussel en proberen de meeste politieke partijen de schade te beperken door sympathiek te reageren.
Bezoekje bij de premier, nominatie voor de Nobelprijs, het aaibaarheidsniveau is zeker onze politieke verkozenen opgevallen. Enige politieke recuperatie is te zien en begrijpelijk daar stemmen winnen nu eenmaal betekent dat je in “the picture” moet staan en liefst met warme boodschappen.
In Nederland kwam toevallig de boodschap van het CPB dat de burger te veel betaald waarop de premier van het land als redder des volks direct zijn chequeboek opentrok en de pijn gaat milderen. En we zagen dat het goed was. Het is weer meer van zij en wij, zij dan de bedrijven bedoeld die als de grootste vervuiler trouwens ook terecht het grootste deel van de rekening dienen te betalen of niet? Uiteindelijk een maatschappelijke keuze gezien de bedrijven wel voor onze welvaart zorgen, direct en indirect. Direct door de goederen en diensten die ze leveren en exporteren, en indirect want onze lonen worden erdoor betaald.
In Duitsland gaat de bevolking veel pragmatischer om met dit probleem en aanvaard ze dat het vooral hun zijn die de rekening betalen. De bedrijven staan ten slotte op dezelfde bodem en zijn vaak ook nog eens van onszelf, toch zeker de kleine en middelgrote bedrijven.
Dat België ondertussen nog eens een negatieve beoordeling krijgt als het aankomt op zijn uitstoot van broeikasgassen helpt de zaak ook niet vooruit. Industrie en landbouw staan erbij en kijken ernaar vanaf de zijlijn. Men probeert iedereen te sparen om toch maar de heilige nodige 1 tot 2 % economische groei te halen. Als men te harde deadlines stelt in verband met onze uitstoot zijn politici bang dat bedrijven gaan vertrekken en zeker met onze petrochemische cluster in Antwerpen en Rotterdam geen fictie.
Nu zit daar ook wel enige bangmakerij bij gezien bedrijven wellicht fors meer gaan moeten betalen voor hun uitstoot maar anderzijds ook beloond dienen te worden als ze deze fors verminderen. Maak het financieel aantrekkelijk en al deze bedrijven gaan iedere inspanning doen die nodig is om toch maar beloond te worden en niet bestraft.
Dat de Nederlandse premier ineens afkomt met een mogelijke extra CO2 taks boven het ETS-systeem is nobel maar toch niet aan te bevelen. De mikmak van taksen door heel Europe werkt juist elkaar tegen en bedrijven houden niet van te veel verschillen. De Benelux kan echt wel in Europe een pleidooi houden voor te gebruiken wat we hebben en dit scherper te stellen. Het bestaande ETS-systeem kan perfect voldoen op voorwaarde dat men de vloerprijs de komende tien jaar fors laat stijgen. De stijging zou dan het grootst moeten zijn vanaf jaar zes zodat bedrijven ook de tijd krijgen zich hieraan te passen.
Lopen we dan toch niet het risico dat sommige bedrijven de eindmeet niet gaan halen, ja. Is evolutie juist niet excelleren en anderen de kans te geven om over te nemen? Bepaalde delen van onze economie gaan waarschijnlijk deze transitie niet overleven en daar zijn sommige landen zich nu al van bewust en zij nemen maatregelen. Duitsland laat zijn steen- en bruinkoolindustrie uitdoven en neemt flankerende maatregelen om de lokale economieën te ondersteunen in deze transitie.
Dit zijn zaken die ieder land kan nemen en dus ook wij. De staalindustrie als grote vervuiler zal zich ook opnieuw moeten uitvinden en daar moet de ganse gemeenschap mee aan betalen maar wel met behoud van een keiharde deadline. Tegen 2050 geen uitstoot meer en dus gebruik van fossiele brandstoffen. Als dit dan betekent dat staal duurder wordt moet de samenleving dit ook aanvaarden om zo de sector een goede kans te geven om ook hier te blijven produceren.
De drogreden dat ze hun fabrieken buiten Europa gaan zetten kan dan op korte termijn wellicht nog mogelijk zijn het heeft zeker niet de voorkeur van deze bedrijven. Ook in ontwikkelingslanden begint men te beseffen dat de kar moet gedraaid worden en hebben ze dezelfde deadline tegen 2050. Het argument dat het Westen het grootste deel van de historische uitstoot heeft veroorzaakt mag dan wel juist zijn tot begin jaren 2000, vandaag zijn de grootste vervuilers allang niet alleen meer het Westen.
Nederland en België zouden nu samen een voorstel kunnen doen voor een aanscherping van de CO2 prijs via het bestaande ETS-systeem en tegelijkertijd ook een beloningssysteem opzetten voor dezelfde vervuilers. De extra inkomsten uit deze taksen kan hiervoor dan gebruikt worden. Hopelijk vergeet men niet om onze economie enige tijd te geven om zich hieraan aan te passen.