Dat ook Elia, onze hoogspanningsnetwerkbeheerder, meehelpt in het maken van keuzes voor onze energietoekomst is zeker positief te noemen en zoals steeds is het aangeven van opties goed. Alleen lijken me de aangeboden opties meer van hetzelfde en vooral een greep uit technische oplossingen uit de 20ste eeuw.
Natuurlijk is het goed dat we meer hoogspanningsleidingen naar het buitenland leggen, alleen mag men dit niet presenteren als een oplossing, want dat is het niet. Al onze buurlanden gaan namelijk door een gelijkaardige transitie en sluiten de komende 10 tot 15 jaar massaal hun oude vervuilende centrales. Dat we traditioneel op onze Zuiderburen kunnen rekenen om massaal kernenergie te importeren is in de toekomst gewoon een stuk minder zeker, gezien ook zij de weg naar nieuwe vormen van duurzame energie gaan bewandelen en een deel van hun kerncentrales gaan sluiten.
Samenwerking met onze buren is een noodzaak, maar rekenen op een ander voor onze eigen energievoorziening is geen optie en we zullen dus zelf moeten investeren in onze eigen economie.
Dienen we vast te houden aan de sluiting van de huidige kerncentrales? Ja. Is de oplossing dan om deze te vervangen door gascentrales? Nee. Dan toch niet om gascentrales vele duizenden uren per jaar te laten werken zodat we miljoenen tonnen extra CO2 de lucht in gaan blazen. Vergeet ook niet dat we de laatste tien jaar voor honderden miljarden Euro’s aan gascentrales hebben moeten sluiten daar ze niet rendabel zijn.
Als we het serieus menen met onze klimaatambities, dan is het voorstel om deze centrales dan ook maar te gaan subsidiëren gewoon een slecht idee en zelfs niet uitvoerbaar.
Ondertussen worden in Nederland steeds meer details bekend van het regeringsbeleid dat Rutte III gaat proberen te realiseren. Eén van de opvallende zaken is de ambitie om de prijs voor een ton CO2 op termijn naar 43 € per ton te brengen. Er rekening mee houdend dat een dergelijke wens niet uitvoerbaar is in één land, zullen wij ook in België eindelijk een echte CO2 prijs dienen te gaan introduceren. Daarmee worden gascentrales automatisch geen kanshebber bij het uitwerken van mogelijke opties.
Alle subsidies, dewelke dan ook, werken op termijn verstorend, alleen in de opstartfase kan voor nieuwe technologieen, zoals we doen voor zon, wind, waterstof en andere technologieën, subsidie een optie zijn. Men vergeet dat subsidies of capaciteitsvergoedingen nu al marktverstorend werken en we de al veel te lage elektriciteitsprijs op onze stroombeurzen zo nog verder gaan laten kelderen.
De enige echte goede marktwerking is één die dynamisch is en rekening houdt met alle directe en indirecte kosten op milieu, economie en mens. Oplossingen van de 20ste eeuw zijn geen optie, vermits de meeste gebaseerd zijn op fossiele uitstoot. We dienen net als onze ouders die begin jaren zestig resoluut kozen voor nieuwe technologie, te weten kernenergie, nu ook voor nieuwe oplossingen durven gaan, ook al waren er toen en nu grote onzekerheden.
Onze industrie is mede gebouwd rond de opkomst van deze kernenergie en een volwaardige vervanger vinden vergt dus dezelfde moed als toen en daar speelt gas slechts een transitoire rol.
Gezien de enorme vervuiling van onze lucht in België zijn alleen oplossingen mogelijk die geen uitstoot veroorzaken en moet men de vraag durven stellen of we vandaag zonder kernenergie kunnen? Het antwoord daarop is niet populair, maar zonder revolutionaire keuzes wel duidelijk: nee! België kan niet zonder kernenergie wanneer we blijven kiezen voor bestaande technische oplossingen. Dat politiek gezien de optie van het bouwen van nieuwe kerncentrales onmogelijk is mag dan wel waar zijn, maar de vraag moet wel gesteld worden.
Dat we soms moeten durven kiezen tussen pest of cholera maakt deze vraag nog meer pertinent. In welke energiemix dan ook, kernenergie zal in België een rol blijven spelen, niet omdat we dit willen, maar omdat we geen echte keuzes durven te maken. Als men aan de ene kant het klimaat wilt sparen, maar aan de andere kant onze economie op dit hoge peil wilt houden is deze catch 22 een feit. Alleen als we naar alle onderdelen van onze samenleving durven kijken is een afscheid mogelijk, maar dat kan niet zonder naar ons huidig economisch model te kijken.
Ons huidig model van 2% absolute groei per jaar zorgt voor de vraag naar steeds meer energie, terwijl we dienen te gaan naar een economie op maat die rekening houdt met de leefbaarheid op lange termijn enerzijds en anderzijds de technologische vooruitgang alle kansen blijft geven.