Met enige terechte trots verzamelde de Nederlandse politieke fine fleur recent om het afgewerkte energieakkoord 2.0 toe te lichten. Het meer dan tweehonderddertig pagina tellende document gaat in voldoende detail in op een aantal van de belangrijke thema’s zoals mobiliteit, gebouwen, landbouw, industrie en energiesector.
Dat Nederland zo een voorsprong op papier neemt met het hebben van een visie op het behalen van de doelstellingen van 2030 en 2050 is zonder meer een prestatie, zeker als je weet dat tot op vandaag Nederland (en bij uitbreiding de Benelux) letterlijk aan het staartje van het peloton hangt over zowat alle duurzame doelstellingen. Dat we onderaan bengelen met kleine landen als Cyprus spreekt boekdelen en hierin zit ook een groot gevaar.
Dat Nederland vorig jaar zelfs meer CO2 heeft uitgestoten wijst op een enorm gat tussen de woorden en daden van de hoger vernoemde goede intenties en akkoorden. Vergeleken het klimaatakkoord van Parijs is dit document al vele malen beter met ook een aantal detail doelstellingen en hun deadlines.
Waar het akkoord uit de bocht gaat is de afdwingbaarheid ervan, natuurlijk spreekt men van een hogere CO2 prijs en zelfs het toevoegen van een Nederlandse CO2 kost bovenop het bestaande systeem maar het is verre van zeker dat de soep zo heet zal gegeten worden voor de industrie. Deze heeft trouwens een enorme uitdaging om hun verdienmodel opnieuw uit te vinden op basis van duurzame brandstoffen in plaats de huidige die gebaseerd is op allerlei zwaar vervuilende broeikasgassen.
Terugkomend op het akkoord zelf begint men met te bevestigen dat Nederland tegen 2030 ten opzichte van 2005 49% minder broeikasgassen gaat uitstoten. Er is zelfs de wens om met een kopgroep van Europese landen naar 55% te gaan maar onder de voorwaarde dat er een akkoord hierover komt wat vandaag niet waarschijnlijk lijkt gezien een behoorlijk aantal landen in Europa hier niets voor voelen.
Dat men voor ieder van de grote verbruikers een detail heeft gemaakt van wat er nodig is te beginnen bij gebouwen is zeker nuttig ook al weten we al een hele tijd wat er moet gebeuren. Dat huishoudens massaal aangesloten zijn op aardgas vandaag in Nederland vormt hierin zeker een uitdaging. Als oplossing worden zaken zoals warmtenetten en warmtepompen naar voren geschoven en dat is op zich wel correct alleen zie ik de accelerator nog onvoldoende om het doel te bereiken tegen 2030.
De communicatie de laatste dagen van de Nederlandse regering was wat dat betreft eerder mager door als voorbeeld te nemen dat ze gaan vragen aan de huishoudens om isolatie achter de verwarming te plaatsen. Verder dan enkele zeer kleine maatregelen werden er niet aangekondigd om toch maar het draagvlak niet te verkleinen.
Op een moment dat de planeet zijn warmste junimaand ooit achter de rug heeft zou men ook kunnen opteren voor een speech zoals Churchill deze gaf toen de Duitsers in Calais stonden en dreigde met een invasie in Engeland. De transitie is qua uitdaging zeker zo groot en zelfs nog een veel grotere bedreiging dan toen maar ook een kans.
Schrik van je eigen schaduw hebben is vandaag in de politiek toch wel altijd dichtbij, wie schrik heeft krijgt slaag geldt echter ook. Men zou de samenleving ook moeten zeggen waar we voor staan en hoe iedereen mee kan en moet helpen. Ook was het opvallend dat men de kosten probeerde te minimaliseren als zijnde een getal achter de komma. Men ging deze kost dan vervolgens vergelijken met de jaarlijkse kost voor ons sociaal systeem et voilà probleem opgelost.
Begrijp natuurlijk ook wel dat de vakantie voor de deur staat en we de komende weken de vakantie kolonnes als een invasieleger gaan zien migreren en het dus niet de moment is om “all hens” aan dek te roepen. Nochtans zou dit moment ook goed gekozen zijn door ook hier het voorbeeld te nemen van vakanties. Een massa fenomeen dat pas goed jaren zeventig op gang is gekomen en ook bijdraagt aan het probleem van consumptie en massale uitstoot. Alleen al de cruiseschepen van één maatschappij stoten meer schadelijke stoffen uit dan alle wagens op onze planeet.
Natuurlijk heb je iedereen nodig en hoef je mensen ook niet onnodig te beteugelen of hun vrijheid af te nemen maar je mag wel zeggen wat eenieder kan en moet doen. Vertaal het objectief tot op huishoudniveau en geef iedereen een CO2 budget en maak dit inzichtelijk. Niet om in eerste instantie te straffen maar gewoon om mensen bewust te maken welke inspanning een product of dienst vraagt.
De vermelding van de CO2 kost op onze kiwi of garnaal is geen los voorbeeld maar gewoon nodig. Mensen kiezen met plezier een kiwi die minder uitstoot om tot bij ons te brengen.
Een ander opvallende communicatie van de Nederlandse regering was inderdaad de geringe kost om deze transitie te kunnen halen. Het getal na de komma (0.25% per jaar) is hoogst vreemd want er wordt al jaren gesproken en geschreven dat men dient te rekenen met 2 tot 3% van het jaarlijks BNP als transitiekost. Natuurlijk is het goede nieuws dat er daarna ook een opbrengst is namelijk een heel groot deel minder fossiele brandstoffen te moeten importeren. Dat we een slordige 350 miljard Euro per jaar in Europa van onze duur verdiende centen uitgeven aan fossiele brandstoffen betekent op termijn dus een aanzienlijke besparing. 10% minder import van fossiele brandstoffen levert ons al 35 miljard Euro per jaar op!
Een ander opvallend ontbrekende schakel was kernenergie in het plan. Men gaat afscheid nemen van alle “regelbare” basislast centrales (steenkool en aardgas voornamelijk) en door niets vervangen behalve door nieuwe zaken als opslag en import. Ook het IPCC heeft duidelijk gemaakt dat we zonder kernenergie geen kans maken om ons objectief te halen. Ook dit vergt natuurlijk moed wat dezer dagen met een dergelijk versnipperd politiek landschap ver te zoeken is. Daarmee wil ik zeker geen lans breken voor kernenergie maar de centrales van morgen zijn niet te vergelijken met de centrales die we in de jaren zestig en zeventig hebben gebouwd.
Volgende week kom ik nog terug op het klimaatakkoord en andere zaken, alvast voor degene die het verdienen, waar u als lezer zeker toe behoort, een heel prettige vakantie!