Ook recent werd er weer een schot voor de boeg gelanceerd door de kersverse voorzitter van de raad van bestuur van Electrabel Benelux. De argumenten zijn op zich niet verandert maar de timing is geen toeval. Nu de regionale regeringen in België gevormd zijn is het de beurt aan de vorming van een federale regering.
De huidige eigenaar van de kerncentrales beseft maar al te goed dat het D-day is, dit wordt zowat de laatste kans om nog iets uit de brand te slepen en de definitieve sluiting van alle kerncentrales in België een feit te laten worden. Overigens iets dat al in 2003 beslist door de toenmalige regering maar wel met een mogelijke achterdeur.
Ook de huidige ontslagnemende regering heeft de wet op de kernuitstap de laatste jaren nog eens bevestigd ook al is er een wereld van verschil tussen hun woorden en daden. Met het grootste gemak beslisten zijn ook enkele jaren geleden om Tihange 1, Doel 1 en 2 tien jaar langer open te houden omdat een black-out voor de deur stond.
Niet veel later bleek dat er helemaal geen behoefte was geweest om deze kerncentrales open te houden en men kan de vraag stellen of het langer open houden niet enerzijds heeft gezorgd voor minder investeringen in de toekomst en anderzijds het vertrouwen in beleid en de regering niet heeft onderuitgehaald.
De voor en tegenstanders slijpen de messen voor de laatste keer en gaan ten oorlog en de eerste salvo’s met argumenten gaan heen en weer. Of men luistert is een tweede maar het argument verleiding speelt ook een rol.
Verleiding om de nieuwe regering te laten terugkomen op de sluiting daar men zeer goed weet dat uitstel een favoriete politieke methode is in dit land van melk en honing. Zeker om moeilijker dossiers zoals de kernuitstap, pensioenbom en de staatsschuld grijpt men iedere kans aan om het zaakje te laten sudderen en door te schuiven naar een volgende regering. Wie herinnert zich niet het fameuze zilverfonds niet dat later bleek een handige zet te zijn om snel het pensioenfonds van het toenmalige Belgacom in de begroting op te nemen om toch maar een begroting in evenwicht te hebben. Dat men hierdoor de komende generatie met een extra schuld op zadelt is jammer maar ja na ons de zondvloed zeker…
Wat zijn nu de argumenten om de kerncentrales langer open te houden en zijn er nog nieuwe argumenten bijgekomen?
Als eerste begint men vaak te vergelijken met andere landen en neemt men het technische argument dat er eigenlijk geen levensduur beperking is voor kerncentrales. Datzelfde geldt bij uitbreiding ook voor vliegtuigen of voor zowat alles dat we bouwen. Als je er maar genoeg geld in blijft stoppen is het credo. Dat men hierdoor wel technologie aan de praat houdt die al decennia oud is en veel gevaarlijk afval produceert dienen we er maar bij te nemen. Trouwens dat is toch een probleem voor de volgende generaties dus eigenlijk geen probleem.
Los van alle technische problemen die de Belgische kerncentrales gehad hebben blijft een overheid gevoelig voor dit argument daar het haar goed uitkomt. Het lijkt me echter dat een onafhankelijke commissie met experten uit binnen en buitenland hier een advies voor dient te geven zodat men minstens de partijdigheid eruit haalt. Dat Duitsland beslist heeft om al zijn kerncentrales wel te sluiten wordt terloops toevallig vergeten. Toch het gidsland bij uitstek waar velen naar refereren?
Een ander argument is dat het langer openhouden van kerncentrales ervoor zal zorgen dat de CO2 uitstoot niet stijgt. Op zich is dit op korte termijn gewoon een correct argument alleen houdt dit argument geen steek op middellange termijn. Het is hoogstens uitstel van een verhoging van CO2 want de laatste zestien jaar hebben toch bewezen dat er dan gewoon niets gebeurt want de hoogdringendheid valt weg.
Dat we gascentrales gaan moeten bouwen als transitie oplossing is een noodoplossing juist onder andere veroorzaakt door de onzekerheid over de sluiting van de kerncentrales en het vervangen door gascentrales gaat er juist voor zorgen dat we wel een definitieve nieuwe oplossing moeten vinden voor het CO2 probleem. Tegen 2050 is het game over voor de fossiele brandstoffen (door verbranding dan toch) en we gaan trouwens in België nog veel sneller moeten gaan want binnen acht jaar is het D-Day als we de opwarming van de aarde niet hoger dan 1.5 graad willen doen oplopen.
Dat het advies om de kerncentrales langer open te houden zeker op de onderhandelingstafel zal liggen bij de vorming van een nieuwe regering lijkt zo goed als zeker en het is toch opvallend dat twee oud-ministers uit de regering van 2003 nu als verkenners dit advies mee zouden hebben gegeven. De lobby machine van de oude dame is terug van nooit weggeweest en vanuit hun standpunt ook logisch.
Het kiezen tussen pest of cholera is nu eenmaal geen mooi verhaal alleen vergeet men dat er al in 2003 is gekozen en men nu vooral moet uitkijken naar de vervanging van de sluiting van deze centrales. Er zijn nog vele argumenten voor en tegen maar uiteindelijk komt het neer op visie en hier wringt het echte schoentje, buiten de mooie vooruitgang op zee met wind en enkele nieuwe hoogspanningsleidingen met het buitenland is er te weinig gebeurd de laatste vijf jaar om ons voor te bereiden.
Men vergeet ook dat we gewoon een deel minder energie kunnen gaan verbruiken door een hogere efficiëntie met het inzetten van innovatie zoals zaken als artificiële intelligentie. In de gebouwen gaat de energie letterlijk iedere dag met tientallen percenten het raam uit door niet optimaal werkende softwaresystemen die verwarming en koeling aansturen. De meest groene vorm van oplossing is nu eenmaal de energie die je niet verbruikt.
De genoemde 1.3 miljard Euro aan renovatiekost die nodig is om enkele kerncentrales langer open te houden worden in eerste instantie door de eigenaar betaald maar natuurlijk daarna in het eindtarief verrekend daar een bedrijf nu éénmaal een winstmarge moet maken op zijn investering. Dat de marge groot is moge duidelijk zijn want er worden nog lokkertjes gebruikt zoals een vergoeding op de winst die dan de staatskas ten goede zou komen. In iedere andere sector zou dit soort aankondigen goed zijn voor diskwalificatie. Men zich ook grote vragen stellen hoe wijs het is om in technologie van meer dan veertig jaar oud nog meer dan een miljard Euro te investeren.
Een andere reden is de schrik om nieuwe kerncentrales te bouwen, men ziet met de kerncentrales in aanbouw in Europa dat de kosten de pan uit rijzen en de opleveringstermijn steeds opschuiven. Dat er ook hierdoor nog maar weinig draagvlak is voor deze technologie die intussen zoveel duurder is als zon en wind is dan ook te begrijpen. Als een nieuwe regering wederom voor uitstel zou kiezen dan moet men een aantal spijkerharde randvoorwaarden stellen aan de eigenaar maar ook aan zichzelf want anders is het gewoon een operatie doorschuiven naar de volgende generatie.
We hebben gezien dat met het langer openhouden van Doel 1 en 2, Tihange 1 volstrekt overbodig bleken te zijn ook nu weer zogenaamde gefundeerde argumenten worden gebruikt om de noodzaak tot innoveren toch maar een halt toe te roepen en dit over de rug van de bevolking in steden zoals Antwerpen die op een steenworp van kerncentrales liggen. Men onderschat zoals steeds het vermogen van de mens om oplossingen te vinden wanneer het echt nodig is omdat men beslissingen uitstelt of in vraag blijft stellen. De huidige generatie kerncentrales zijn vooral een vraag voor de komende generaties die geconfronteerd gaan worden met de verantwoordelijkheid om de gevolgen netjes op te bergen diep onder de grond en deze te bewaken gedurende vele decennia.