De weinig verrassende aankondiging vorige week dat EDF Luminus vier gascentrales gaat sluiten in België, verbaasde niemand. Dat deze centrales al weinig werkten de laatste jaren zal niet geholpen hebben en de rekening is dan snel gemaakt. Zeker sinds de beslissing van het langer openhouden van de kerncentrales Doel 1 en 2 is de groothandelsprijs voor elektriciteit naar een niveau gedaald van 25-30€ wat vergelijkbaar is in de landen Duitsland, Nederland en Frankrijk.
Niet toevallig allemaal buurlanden gezien deze markten (lees: de stroombeurzen) gekoppeld zijn aan elkaar. Dat alleen nog kern- en kolencentrales continue kunnen produceren heeft te maken met hun (momenteel) lage werkingskost. De redenen zijn in vorige blogs al aangegeven en de situatie is nog steeds hetzelfde. Kolen zijn zeer goedkoop geworden als grondstof door het Amerikaanse schaliegas en dat zal niet direct gaan veranderen.
Dat kolencentrales het klimaat in snel tempo mee om zeep helpen is voor vele beleidsmakers blijkbaar geen probleem dat men dringend moet aanpakken. Zelfs in Nederland, dat qua duurzame doelstellingen helemaal achteraan het peloton bengelt, gaat men nog vele jaren door moeten gaan met kolencentrales. Vooral omdat men in de jaren 2000 nog toestemming had gegeven voor nieuwe kolencentrales.
De eigenaren van deze centrales zoals Engie/Electrabel en RWE/Essent proberen zich dezer dagen een groen imago aan te meten maar het bezit van kolencentrales zal niemand kunnen misleiden. Je kan niet enerzijds investeren in windmolens en zonneparken en anderzijds in kolencentrales. Het is af te wachten of Nederland na de volgende verkiezingen de sluiting van alle kolencentrales niet weer in het parlement gaat brengen.
Voor het land zijn dit regelrechte zogenaamde quick wins in het terugdringen van de CO2/NOX uitstoot en het staat wat mij betreft dan ook in de sterren geschreven dat ze allemaal binnen de tien jaar gaan sluiten.
Hetzelfde geldt trouwens voor alle andere fossiele brandstoffen die hun beste tijd hebben gehad en waar landen als Noorwegen het voortouw nemen door te stellen dat tegen 2025 er geen fossiele aangedreven wagens meer in het land mogen rijden. Nu is Noorwegen wel hypocriet (zoals de bedrijven hierboven) door enerzijds fossiele brandstoffen te bannen in eigen land maar anderzijds wel vrolijk de rest van de wereld te beleveren met hun eigen fossiele bronnen.
Als Noorwegen echt serieus wilt dat fossiele brandstoffen de wereld uitgaan, dan dient ze ook haar bronnen te sluiten. De publieke opinie in Noorwegen gaat hopelijk ook die kant op.
In eigen land werd de sluiting van vier gascentrales van EDF nu niet bepaald met ontzetting onthaald, eerder met een bepaalde gelatenheid gezien de zeer lauwe reacties uit het politieke landschap (lees: nihil). Nochtans is niet het normaal dat een van de centrales, een WKK in Gent, nog geen twee jaar na de opening wordt gesloten.
Nu zal hier wel een stuk tactiek bij zitten van EDF om de federale regering onder druk te zetten om met steun over de brug te komen maar hier moet ze niet aan toegeven. Zelfs al is de overheid mede schuldig aan de huidige malaise op de stroombeurzen, ook de bedrijven zelf zijn hier mee schuldig aan. Ook EDF is als eigenaar mee schuldig want ze waren ook voorstander om de oude kerncentrales langer open te houden. Toch niet toevallig omdat ze ook rechten hebben op een deel van de productie van de Belgische kerncentrales?
Het geven van tijdelijke steun door middel van de gekende capacity payments is weer een overheidsinterventie (lees: subsidie voor de fossiele sector) die wederom marktverstorend gaat werken. Hierdoor wordt de ruimte voor nieuwe, kleinere, flexibele gascentrales kleiner en gaat men voorbij aan het echte probleem.
De overheid zou de echte marktwerking terug moeten herstellen en zich dienen terug te trekken uit hun meestal ongelukkige interventies. Zolang er een marktprijs is en deze als richtlijn gebruikt wordt voor de verkoop van elektriciteit/gas, zolang moet men deze terug dienen te herstellen.
Dat duurzame energie vandaag nog subsidie nodig heeft werkt ook al marktverstorend en wellicht is het voor wind en zon het bekijken waard om alleen nog een investeringsubsidie te geven, op voorwaarde dat de marktprijs dan ook een echte prijs is waar alle kosten zijn in meegenomen (inclusief zaken zoals een echte CO2 kost).
Zolang de huidige markt dermate verstoord wordt door overheidsinterventies gaat elke vorm van productie steeds meer subsidie nodig hebben om te kunnen werken. Hiervoor kan men bewust kiezen om in een 100% gereguleerde markt te gaan werken zodat de overheid de rendementen mee kan controleren en op voorhand vastzetten.
Voor de oudgedienden klinkt dit wellicht vertrouwd want vá³á³r de liberalisering hadden we in België zoiets als het Controle Comité voor Elektriciteit en Gas die op voorhand de prijs voor het jaar erop vastzetten. Een situatie waar we in snel tempo terug naar toegaan zonder dat velen dit beseffen. Want wat is een capacity payment anders dan mee gaan bepalen wat de steun hoogte is die nodig is om rendabel te kunnen werken?